کلیات لیزر

تمام موجودات زنده برای ادامه حیات نیاز به غذا، هوا و نور دارند و این تنها شامل گیاهان و موجودات فتوسنتز کننده نمی باشد بلکه شامل تمام حیوانات نیز میشود.

واکنش نور با بافت حیوانی واکنش ناشناخته ای نیست، از این دسته می توان واکنش  فوتون های نوری با مولکول ردوپسین را در شبکیه چشم نام برد که منجر به ایجاد و انتقال ایمپالس عصبی  می شود و در نهایت حس بینایی به وجود می آید. از موارد دیگر فعال شدن  VITD3در اثر نور یا تبدیل بیلی روبین غیر محلول در آب به نوع محلول در آب توسط اشعه UV می باشد. بشر از  مدت ها قبل از نوردرمانی یا فتوتراپی در درمان بیماری ها نیز بهره جسته است مانند درمان بیماری های پوستی نظیر ویتیلیگو، آلوپسی و….  پاسخ بیولوژیک بافت حیوانی به نور سال ها قبل از ساخت اولین  لیزر (1960) توسط دکتر الکساندر گورویچ درسال 1923 کشف شد، او متوجه واکنش پذیری و تأثیر سلول ها از یکدیگر توسط بیوفتون های ساطع شده از هسته و بیوپلاسم سلولی گردید. این بیوفتون ها روند رشد را در سلول تحریک می کنند. وی این پدیده را  Photobioinduction  یا “ القای  نوری” حیات نام نهاد.

 دکتر مستر (جراح) از اولین کسانی بود که از لیزر برای جراحی استفاده کرد و همراه با کاربرد جراحی آن متوجه اثرات دیگر  لیزر یعنی اثرات فتو بیواینداکشن آن شد و در سال1964 اصطلاح لیزر کم توان را برای اولین بار به کار برد (اثراتی  مانند ترمیم سریع زخم، بی‌دردی، سرعت در بهبود حال عمومی و بازگشت کارکرد ارگان های بدن به وضعیت طبیعی بعدازجراحی). درسال 1976 اولین تجربیات کاربرد ضد درد لیزر در کلینیک درد توسط دکترسیمونوویچ متخصص بیهوشی سوئدی، و اثر ترمیمی لیزر روی آسیب اعصاب توسط دکتر روچکیند (جراح اعصاب) به چاپ رسید و پس از آن مطالعات  و تجربیات بیشتری در کاربرد اثر ضد درد و ترمیمی لیزر  در درمان بیماری های مختلف صورت گرفت.

2 – لغت لیزر به چه معنی است؟

لیزر به معنای تقویت نشر نور برانگیخته می باشد و از حروف اول این کلمات ساخته شده است :

Laser = Light Amplification by the Stimulated Emission of Radiation

برخی مواد می توانند انرژی تابشی را جذب و سپس آن را به صورت نور تابش کنند هنگامی که این امر در اتم به صورت طبیعی روی می دهد نشر خود به خود نامیده می شود و در واقع آن چه در طبیعت به نام نور می شناسیم حاصل نشر خود به خودی است.  
  ایده اولیه تولید لیزر توسط نابغه قرن آلبرت انیشتین در سال (1928) مطرح شد. او برای اولین بار پرش کوانتومی را مطرح کرد که پایه و اساس شکل گیری لیزر در سال 1958 توسط چارلز تانز (charles townes) گردید.

      هنگامی که اتم از یک منبع خارجی انرژی دریافت می کند الکترون با گرفتن انرژی (جذب فوتون) از تراز با انرژی پایین، به تراز بالاتر منتقل می شود، این الکترون هنگام بازگشت از مدار تحریکی به تراز پایین تر، انرژی دریافتی خود را به صورت ایجاد فوتون از اتم ساطع می کند که انرژی آن معادل اختلاف ترازهای انرژی مذکور است، حال اگر این برگشت به تراز اولیه و ایجاد فوتون بدون دخالت عوامل خارجی صورت پذیرد نشر خود به خودی نامیده می شود که در آن هیچ گونه ارتباطی بین فوتون ها وجود نداشته و فوتون ها مستقل از هم رفتار می کند؛ در این حالت فوتون حاصل به طور تصادفی در هر جهتی در فضا می تواند انتشار یابد اما در نشر برانگیخته الکترون به علت اثر القا (و نه به طور خود به  خودی) از تراز بالاتر به تراز پایین تر منتقل می گردد لذا فوتون حاصل کاملا” مشابه با فوتون اول خواهد بود که به آن نشر برانگیخته گویند فوتون ایجاد شده در این حال کاملا” نظیر فوتون اولیه بوده و فوتون های حاصل از نظر انرژی، طول موج، فرکانس و فاز، شبیه یکدیگر بوده و در یک جهت انتشار می یابند که اساس تشکیل پرتو لیزر می باشد.

3- اشعه لیزر داری چه خصوصیاتی است؟
      
  تشعشی که توسط لیزر صورت می گیرد دارای خصوصیات زیر است:

1- تک فامیMono choromatic = : تمامی فوتون های نور لیزر دارای یک طول موج مشخص و فرکانس مشابه می باشد.  

2- همدوسیCoherency =  : در اواج نور لیزر اختلاف فاز وجود نداشته و تمامی امواج با هم گام بر می دارند، در صورتی که نور معمولی غیر همدوس است.

3- واگرایی بسیار کم : Low divergence = نور لیزر به صورت یک باریکه تقریبا“ موازی و نسبتا” مستقیم در مسیر معین منتشر شده و پراکنده نمی شود.

4- شدت بالاHigh intensity = : تمرکز تمامی فوتون های  نور لیزر در یک مقطع کوچک باعث درخشندگی و شدت بالا برای لیزر می گردد.

4 -یک لیزر از چه قسمتهایی تشکیل شده است؟

در یک نگاه ساده می توان هر لیزر را متشکل از سه قسمت اصلی به شرح زیر در نظر گرفت:

  1- ماده فعال: ماده ای است که بعد از برانگیخته شدن از خود  فوتون ساطع می کند و یکی از مهمترین راه های تقسیم بندی دستگاه های لیزر براین اساس است.

2-  کاواک: محفظه ای است که ماده فعال در آن قرار می گیرد. دو آینه در انتها و ابتدای این محفظه به صورت موازی قرار گرفته اند که روند موازی سازی و تهییج را فعال می کنند.

3- منبع تغذیه: نقش تأمین انرژی لازم جهت عمل تحرک و ایجاد برانگیختگی در اتم ها و یا   یون های تشکیل دهنده محیط فعال را ایفا می کند.

5 -لیزر درمانی کم توان چیست؟

لیزر درمانی کم توان به این ترتیب در  Pubmed  تعریف شده است:

روش درمانی می باشد که از تابش نور با شدت پایین در محدوده نور 830-540  نانومتر استفاده می گردد. به نظر می رسد اثرات درمانی این روش توسط واکنش های فتوشیمیایی که باعث تغییر

نفوذ پذیری غشا سلولی و به دنبال آن افزایش ساخته شدن MRNA و پرولیفراسیون سلولی می شود حاصل گردد. علت این اثرات، مثل لیزر جراحی به دلیل حرارت نمی باشد. لیزر درمانی  کم توان در پزشکی، دندانپزشکی و دامپزشکی در موارد بیماری های مختلف و به طور عمده در مورد درمان زخم و کنترل درد به کار می رود .

6 -تقسیم بندی لیزر ها چگونه است؟

تقسیم بندی لیزرها بر اساس فاکتورهای مختلفی صورت می گیرد:

الف) تقسیم بندی بر اساس توان

1- لیزرهای پرتوان یا گرم یا سخت

لیزرهایی هستند که با افزایش انرژی جنبشی در بافت و ایجاد حرارت، اثرات درمانی خود را می گذارند. این اثرات شامل نکروز، کربنیزاسیون، تبخیر، کواگولاسیون یا انعقاد و دناتوره شدن پروتئینی می باشند. توان این دسته بالای نیم وات است.

2- لیزرهای با توان متوسط

لیزرهایی بوده که بدون ایجاد حرارت بسیار بالا، اثر درمانی خود را می گذارند و در بافت اثر تحریک نوری ایجاد می کنند. این دسته از لیزرها امروزه در بسیاری از موارد جایگزین لیزرهای کم توان شدند چرا که سرعت اثر درمانی را افزایش و طول زمان درمان را کاهش می دهند. توان این دسته 500-250 میلی وات است.

3- لیزرهای کم توان یا سرد یا نرم

لیزرهایی بوده که اثر حرارتی بر روی بافت نمی گذارد و با تحریک نوری بر روی سلول، باعث واکنش های نوری در بافت می شوند که به آن Photobiostimulation  می گویند. توان این لیزرها معمولا” زیر 250 میلی وات می باشد. 

 

ب)تقسیم بندی بر اساس  واکنش های بافتی

1 – واکنش های تخریبی: که اساس کار لیرزهای پر توان هستند و با توان بالای 5/0 وات و افزایش انرژی جنبشی در بافت در نتیجه ایجاد اثر حرارتی که حتی به حد 800 درجه سانتی گراد نیز ممکن است برسد باعث دناتوراسیون پروتئین ها، انعقاد، تبخیر، کربنیزاسیون و برش می شوند.  این لیزرها کاربرد در جراحی داشته و به لیزرهای گرم نیز معروف هستند.

2 – واکنش های خنثی: که اساس  لیزرهای تشخیصی هستند؛ در طی این واکنش ها بافت تغییری نمی یابد اما از میزان نور رفلکس شده یا نور عبور کرده از بافت برای کارهای تشخیصی استفاده  می شود مانند لیزر های تشخیصی در دندانپزشکی که برای اندازه گیری ناحیه پوسیدگی دندان به کار می روند.

3 – واکنش های فتو شیمیائی: که اساس کار  لیزرهای کم توان هستند؛ این دسته از لیزرها خاصیت ایجاد واکنش فتوشیمیایی ( photochemical) داشته و بدون ایجاد اثر حرارتی در بافت اثرات خود را می گذارند.

ج) تقسیم بندی بر اساس طول موج

1- محدوده ماورای بنفش: 400-300 نانومتر

2- محدوده نور مرئی: 700-400 نانومتر

3- محدوده نور ماودن قرمز نزدیک:  1200-700 نانومتر

4- محدوده نور مادون قرمز دور : بیش از 1200 نانومتر 

د) تقسیم بندی بر اساس ماده مولد

1- لیزرهای گازی مانند CO2 ،  He-Ne

2- لیزرهای مایع مانند لیزرهای رنگی Tunable

3- لیزرهای جامد مانند لیزر یاقوت

4-  لیزرهای نیمه حادی مانند GaAs و GaAlAs

7 – مزایای استفاده از لیزر جراحی چیست؟

• عدم انتشار آلودگی     
•  امکان نفوذ در بافت های مختلف
• انجام برش, انعقاد, نکروز, واکنشهای شیمیایی در عمق بافت
•   عملکرد انتخابی
•  امکان کنترل دقیق روی ناحیه مورد عمل
•   سرعت در برش و عملکردها

  8 -فیزیولوژی سلولی لیزر های کم توان چیست؟

به دنبال تابش فوتون های لیزر به سلول، پاسخ سلولی با فعال شدن فوتواکسپتورهای موجود در زنجیره تنفسی واقع در میتوکندری آغاز می شود و در اثر آن ردوکس سلولی تغییر حالت داده و همراه با تغییرات حالت غشاء سلولی با جابه جائی کلسیم و تغییرات PH و فعال شدن CAMP و دوبلیکاسیون DNA منجر به ساخته شدن پروتئین می شود. به این ترتیب پاسخ های سلولی از سطح سلولی به سطح بافت و ارگان کشانده  می شود و اثراتی مانند  ضد التهاب، ضد ادم  و تورم، بی دردی، تکثیر سلولی، نئوواسکولاریزاسیون  و تسریع در ترمیم، شیفت متابولیسم به سمت هوازی و متعادل کردن سیستم ایمنی حاصل می آید.  

 9 -پاسخ های بافتی  لیزر به چند دسته تقسیم می شوند؟

بر اساس تحقیقات واحد تحقیقات ترمیم بافتی بیمارستان(Guy- London ) پاسخ های بافتی  لیزر به دو دسته تقسیم می شوند :   

پاسخ های اولیه ( فوری ) :  که  شامل پاسخ  بافتی موضعی می باشد مانند  وازودیلاتاسیون، افزایش گردش خونی ودرناژلنفاوی، افزایش فعالیت نوتروفیل ها، لنفوسیت ها وفیبروبلاست ها، بهبود متابولیسم سلولی در سلول های آسیب دیده و افزایش آستانه تحریکی رسپتورهای درد.

پاسخ های  ثانویه  ( تاخیری )  : شامل  یک  سری تاثیرات سیستمیک است که  از گردش  محصولات  واکنش های نور (photoproducts) در خون ولنف حاصل می شود مانند افزایش غلظت بعضی پروستاگلاندین ها مثل PGI2 که اثر ضد التهاب داشته یا افزایش ایمنوگلوبین ها، لنفوکین ها که در سیستم ایمنی و افزایش بتااندورفین ها وانکفالین ها که نقش در ایجاد بی دردی دارند. به دنبال تابش لیزر و در طی واکنش های اولیه و واکنش های ثانویه سلولی میزان ATP  یعنی انرژی داخل سلولی افزایش می یابد. به عبارتی انرژی نورانی در جریان واکنش های اولیه در زنجیره تنفسی (میتوکندری) با تغییر حالت ردوکس سلول از طریق واکنش های ثانویه تبدیل به شکل انرژی قابل مصرف در سلول  یعنی ATP با  افزایشی  تا حد 300%‌ می شود. این افزایش  همراه  با فعال کردن واکنش هائی در سلول است که باعث اثرات ماکرو سلولر لیزر می شود.

10- در کل پاسخ فیزیولوژیک بافت برا ی لیزر های کم توان شامل چه  مواردی می باشد؟

1- تحریک بیولوژیک سیستم 2-اثر بر روی سیستم ایمنی3- اثر ضد التهاب و ضد ادم  4- اثر بر روی عروق و سیرکولاسیون 5-اثر بر روی لنف 6-اثر بر روی ترمیم زخم  7-اثر ضد درد  8-اثر بر روی اعصاب

11 –  مکانیسم های  کاهش التهاب و ادم لیزر چه می باشد؟

تغییر سنتز PGF2A , PGE2

افزایش سنتز PGI2

مهار سنتز برادی کینین ها

افزایش فاگوسیتوز توسط WBC

وازودیلاتاسیون بیشتر وافزایش سیرکولاسیون

افزایش درناژ لنفاوی تاحد 2 برابرو به تعادل رساندن  فشارهای اسموتیک و آنکوتیک

افزایش ترشح MIF

کاهش ریلیز هیستامین

12 -تاثیرات لیزر بر روی سیستم عصبی  چیست؟

اثر بر روی پتانسیل فعالیت AP= Action potential

اثر بر روی سرعت هدایت اعصاب

اثر بر روی رژنراسیون اعصاب

 13 – کدام اثرات لیزر های کم توان بیشترین کاربرد را دارند؟

    امروزه پس از مطالعات وتجربیات بیشتر در کاربرد لیزر، از اثرات ضد درد وترمیمی آن در درمان  بیماری های مختلف استفاده می شود از جمله زخم های مقاوم به درمان مانند زخم های دیابی، عروقی بستر و درمان نروپاتی ها، نورالژی ها، بیماری های مفاصل وغیره. اما علی رغم کاربردهای آن ناشناخته ها و قسمت های تاریک آن زیاد است و در بسیاری از کشورها تیم های تحقیقاتی به تحقیق و پژوهش در مورد لیزر هم چنان ادامه می دهند.

14 – اندیکاسیون های لیزردرمانی چیست؟

• بیماری های مفاصل و عضلات و استخوان: (آرتروز، دیسکوپاتی ها، کندریت ها، استئومالاسی، استرین و اسپرین تاندون ها، تاندونیت ها، استئومیلیت ها، آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت انکلیوزان، فیبرومیالژی، استئوکندروزمهره ها، در مرحله عود آن و …).
• بیماری های قلب و عروق: (فشار خون، ایسکمی قلبی و نارسائی عروق کرونر ، واریس، لنف ادم، ترومبوفلبیت ها، و آنژیوپاتی ها و …).
• بیماری های ریوی: (آسم، برونشیت، برونکوپنومونی، آمپیم، پلوریت و …).
• بیماری های اندوکرین و متابولیسمی: (دیابت، افزایش چربی ، اسید اوریک، چاقی و …).
• بیماری های گوش و حلق و بینی: (رینیت، سینوزیت، اوتیت، فارنژیت، لارنژیت، وزوز گوش، آفت دهانی، هرپس لبی، زبان جغرافیایی و …).
• بیماری های زنان: (دردهای مزمن لگن، چسبندگی های لگن بعد از جراحی و آندومتریوز، سالپنژیت، زخم های واژینال، دیس منوره،  frigidility (سردمزاجی)، بارتولینیت، ناباروری و …).
• جراحی: (تسریع ترمیم زخم، سوختگی، کلوئید، درد بعد از جراحی، بازگشت سریع فعالیت ارگان ها بعد از جراحی، کاهش التهاب و عفونت، افزایش عمر گرافت های پوستی و …).
• بیماری های کودکان: (پنومونی، اوتیت، فارنژیت، لارنژیت، سوختگی، درد و …).
• بیماری های گوارشی: (زخم معده واثنی عشر، گاستریت، کولیت، هپاتیت، پانکراتیت، هموروئید، و …).
• بیماری های پوستی: (آکنه، اگزما، آلوپسی و ریزش مو، کهیر، ویتیلیگو، پسوریازیس، استریا، روشن سازی و جوان سازی پوست و …).
• بیماری های کلیوی: (پیلونفریت، سیستیت، اورتریت، پروستاتیت و …).
• بیماری های عصبی: (رادیکولوپاتی ها، نروپاتی ها، ترمیم عصب، میوپاتی ها، میگرن، سندرم کانال کارپ و …).

 

 15- کنتراندیکاسیو ن های لیزر درمانی چیست؟

1-  تومورهای بدخیم و سرطانی

2-  تومورهای خوش خیم با احتمال بدخیم شدن

3-  حاملگی در 3 ماهه اول (در ماه های بعد نیز بایستی از تابش مستقیم بر روی شکم و ستون فقرات اجتناب شود)

4-  کار با لیزر توسط افراد نا آشنا و بی تجربه

5-  حساسیت به نور نظیر بیماری لوپوس

16 – موارد احتیاط لیزر درمانی چیست؟

در موارد زیر باید احتیاط کرد:

– تابش بر خط اپی فیز در اطفال

– تابش بر روی غدد مانند تیروئید، تخمدان، بیضه و …

– تابش در بیمارانی که دچارآسیب نهایی هر ارگان هستند مانند قلب، کلیه، کبد و ریه

– صرع

17 -راه های انتقال اشعه لیزر به بدن چیست؟

1-   از طریق پوست (روش اکسترنال): از این طریق، اعضا، اعصاب، عروق و نقاط دردناک بدن، مورد تابش قرار می گیرند و تأثیر اشعه لیزر از این طریق بر روی محل پاتولوژی تا عمق حدود 70-50 میلی متر، خصوصاً در طیف مادون قرمز، وجود دارد.

2-   از طریق نقاط مورد استفاده در طب سوزنی: این شکل در واقع، نوع خاصی از لیزر درمانی با اشعه وریدهای اندام فوقانی قرار داده می شود، این اشعه که از طیف قرمز استفاده می گردد به بدن می رسد. توجه به این نکته ضروری است که بر اساس نوع واکنش، می توان دوز مورد استفاده را نیز تعدیل کرد.

3-   از طریق غشاء مخاطی: بدین منظور، به داخل حفره مربوطه، یک فیبر نوری فرستاده شده که توسط آن، اشعه لیزر به غشاء مخاطی ناحیه آسیب دیده می رسد. در این روش، هم از طیف قرمز و هم از مادون قرمز استفاده می گردد.

4-   تابش داخل وریدی: از طریق آنژیوکت مخصوص که اغلب داخل وریدهای اندام فوقانی قرار داده می شود، این اشعه که از طیف قرمز استفاده می گردد به بدن می رسد. توجه به این نکته ضروری است که بر اساس نوع واکنش، می توان دوز مورد استفاده را نیز تعدیل کرد.

18 -اثرات لیزر وریدی چیست؟

• ↑ فعالیت سیستم کمپلمان
• CPR ↓
• IgM ↑ و  IgAو   IgG
• ↑ لنفوسیتها
• تعدیل Th / Ts
• باکتریسید
• ↑ میکروسیرکولاسیون
• Pco2 ↓
• ↑ اکسیژن بافتی
• بهبود متابولیسم
• ↓ تجمع پلاکتی
• تقویت گردش خون محیطی
• چرخه اکسیداسیون موازی (ATP↑)
• باز شدن کولترالها
• اثرآنتی آریتمیک
• اثربرونکودیلاتور 

 19 -لیزر تراپی  در درمان بیماری های عروق کرونر چگونه است؟

 چگونگی تاثیر لیزر کم توان در درمان بیماری عروق کرونر به طریق  سه مکانیسم زیر می باشد.

1- نئوواسکولاریزاسیون: تابش لیزر باعث افزایش رگ سازی جدید تا 50% می شود.

(افزایش فاز میتوژن و تقسیم سلولی فیبرو بلاست ها و به دنبال آن کلاژن سازی واپی تلیزاسیون سریع در ایجاد بستر عروق جدید نقش دارد.)

2- رژنراسیون: ترمیم لایه آندوتلیال واپی تلیزاسیون سریع بر ترمیم جدار عروق نقش داشته و باعث اصلاح نفوذ پذیری عروق می شوند.

3- وازودیلاتاسیون: ناحیه تاثیر لیزر، اسفنکترهای انتهای مویرگ ها بوده و شدت پاسخ به شدت درگیری اولیه بستگی دارد.

 در ضمن افزایش متابولیسم هوازی در سلول به واسطه افزایش PH محیط و افزایش پتاسیم داخل سلولی، در ایجاد گشادی عروق نقش دارد. حتی به دنبال سرد کردن موضع تحت تابش،  افزایش گردش خون ادامه داشته که این موضوع  نشانگر اثر غیر حرارتی لیزر است.

• ·        اندیکاسیون درمانی:

1- افرادی که تحت عمل جراحی CABG   قرار گرفته و در حال حاضر دچار

Severe  Lv  disfunction   هستند و یا دچار حملات ایسکمی می شوند .

2- افراد با زمینه Systemic Disease  Diffuse که کاندید مناسبی برای PCI   و  CABG  نمی باشند .

3- افرادی که اندیکاسیون  CABG یا   PCI داشته ولی تمایل شخصی به انجام این عمل را ندارند .

جهت کنترل فشار خون بالا و کنترل بیماری های همراه مانند دیابت در زمینه بیماری IHD

20 -لیزرتراپی  در کنترل درد چگونه عمل می کند؟

لیزر کم توان سبب ایجاد بی دردی می شود چگونگی اثر آن به شرح زیر است:

1- مانع آزاد شدن و ساخته شدن مواد تحریکی از بافت آسیب دیده می شود به عبارتی آزاد شدن موادی چون هیستامین، استیل کولین و سروتونین که همگی محرک رسپتورهای درد هستند را کم تر می کند.

2- با ازدیاد فعالیت استیل کولین استراز مانع تجمع استیل کولین می گردد.

3- مانع ساخت برادی کینین ها (محرک احساس درد) و پروستاگلاندین ها(به خصوص PGE₂) می شود.

4-باعث افزایش دفع ادراری سروتونین و گلوکوکورتیکوئید (عامل مهار ساخت بتاآندورفین)  می گردد.

5-با ایجاد وازودیلاتاسیون و افزایش درناژ لنفی سیرکولاسیون بهتر بافتی و کاهش ادم بافتی را باعث گشته و نیز فشار را از انتهای عصب برداشته و تحریک آن ها کاهش می یابد.

6-باعث افزایش بتاآندورفین ها و انکفالین ها در مایع نخاعی در سطح ماده ژلاتینی و کنترل درد می شود.

7-تولید ماده P که باعث انتقال سریع تر ایمپالس های درد می شود را کاهش می دهد.

8-با تاثیر بر روی مکانیسم های مهاری کورتکس، باعث افزایش ایمپالس های نزولی ضد درد بر روی شاخ خلفی و مهار احساس درد در سطح کورتکس می شود.

9-فعالیت های فیبرهای عصبی غیر درد از نوع فیبر Aa بالا می رود و افزایش این ایمپالس ها روی شاخ خلفی نخاع، در لایه 2 در ماده ژلاتینی باعث کاهش احساس درد، از طریق کند کردن انتقال ایمپالس درد با کنترل مکانیسمGate  می شود.

10- لیزر باعث افزایش ATP سلولی می شود. یعنی با تحریک سلولی (Biostimulation) متابولیسم بافتی از مسیر بی هوازی انتقال می یابد و کاهش متابولیت های اسیدی که از محرک های رسپتورهای درد هستند، حاصل می شود.

 21 -لیزر تراپی زخمها چگونه است؟

   ترمیم زخم دارای سه فاز اصلی التهاب زودرس، فاز پرولیفراسیون و فاز دوباره سازی است که لیزرهای کم توان در اکثر این بخش ها می توانند تاثیرگذار باشند و ترمیم زخم باز را فعال نمایند. اثرات سیستمیک و موضعی سبب سیکاتریزاسیون سریع می شوند.

    زخم های مزمن، زخم های بسته یا بهبود نیافته ای هستند که سبب مشکل در امر درمان  می گردند و به درمان معمول پاسخ نمی دهند.  زخم های مزمن بر دو نوع است: پوستی و مخاطی. از جمله زخم های پوستی می توان به زخم های فیزیکی از نوع حرارتی (سوختگی) و یا مکانیکی (بستر) اشاره کرد که در هر دو مورد نور قرمز و مادون قرمز بر ترمیم آن ها موثرند.

  از سایر زخم هایی که درمان بالیزرهای کم توان، می تواند در تسریع روند ترمیمی آن ها نقش موثری داشته باشد نیز می توان به زخم های دهانی – حلقی – بینی ، زخم های گاسترودئودنال، زخم های ولوو واژینال، زخم های مثانه، سیستم ادراری  و … اشاره کرد.

• لیزر با مکانیسم های زیر باعث تسریع در  بهبود زخم می شود:

افزایش ساخت DNA و RNA و پروتئین ها

افزایش ساخت کلاژن

آنژیوژنزو تشکیل عروق جدید

اپیتلیزاسیون سریع تر

اثر ضد التهاب با اثر بر روی لکوسیت ها و ماکروفاژها

فعال کردن سیستم ایمنی از طریق اثر روی IgG , IgM وکمپلمان ها

افزایش سیرکولاسیون خونی و درناژ لنفی

شیفت متابولیسم به سمت هوازی

کاهش درد وکم کردن ترشح مدیاتورهای درد که اثر ضد ترمیمی دارند.

 22 – لیزرتراپی در بیماری های گوش و حلق و بینی چه کاربرد هایی دارد؟

    به دلیل وجود غشا مخاطی، لیزرتراپی نقش بارزی در بیماری های گوش و گلو و بینی دارد.

لیزر به راحتی از غشا مخاطی عبور می کند و بدون افت مقادیر قابل توجه از توان اولیه، به بافت هدف می رسد. به دلیل عمق نفوذ اشعه لیزر خصوصا” در طیف مادون قرمز، می توان از لیزرتراپی در درمان بیماری های گوش داخلی نیز استفاده کرد. به دلیل آن که این درمان غیر تهاجمی است، از لیزرتراپی به عنوان درمان کمکی در کنار سایر روش های درمانی کلاسیک  استفاده می شود، لیزرتراپی به خوبی تحمل می شود و واکنش های بافتی را تحریک می نماید. امتیاز دیگر آن نیز تأثیر لیزرتراپی در کاهش یا قطع مصرف داروها و بنابراین کاهش عوارض جانبی و واکنش های آلرژیک به آن هاست.

23 –  لیزر تراپی در بیماری های گوارش چگونه است؟

   استفاده از لیزرهای کم توان در درمان بیماری های گوارش بر اساس ساختمان مخاطی این سیستم است. اشعه لیزر بدون افت قابل ملاحظه در انرژی اولیه تابشی، به سهولت از غشا مخاطی عبور کرده و به بافت هدف می رسد. البته این روش درمانی بیشتر در کشورهای شرقی مانند روسیه مورد استفاده قرار گرفته و نتایج قابل توجهی نیز داشته است. بیشترین مورد استفاده در بیماری های گوارشی، بیماری های اولسرپیتیک می باشد که البته در قدم اول می بایست به رد تغییرات بدخیمی در ضایعات اولسروی دستگاه گوارش پرداخت. بنابراین درمان با لیزر کم توان به خصوص در مورد ضایعات مشکوک باید پس از بیوپسی و رد بدخیمی صورت گیرد.

تابش لیزر کم توان در این درمان توسط فیبر نوری صورت می پذیرد .

24-    لیزر درمانی در آسیب های ورزشی چه کاربرد هایی دارد؟

   امروزه از لیزر درمانی در جنبه های مختلفی از ورزش و مسابقات استفاده می شود.

انواع آسیب ها به سه دسته اندام فوقانی، اندام تحتانی وستون فقرات تقسیم شده اند که به نمونه هایی از لیزر درمانی با (نور قرمز و مادون قرمز) در مواردی چون اپی کندیلیت داخلی و خارجی، ضایعات مچ دست و مفاصل بین انگشتی از اندام فوقانی و آسیب تاندون آشیل و … از اندام تحتانی و سندرم های گردنی و کشیدگی عضلانی از ستون فقرات می توان اشاره نمود.

به طور کلی، لیزر می تواند در اصلاح تغییرات ایجاد شده در ضایعات ورزشی مانند تورم، هماتوم، درد، ایسکمی بافتی (کاهش جریان خون در بافت) و…  نقش موثری داشته باشد.

لیزرهای کم توان سبب افزایش جریان خون و لنف موضعی می شوند و پس از جذب هماتوم و کاهش تورم ایجاد شده، به ترمیم بافتی می پردازند. همچنین پس از آسیب وارد شده  به بافت نرم که سبب ایجاد نقاط ماشه ای (Trigger point) دردناک در محل می شوند، لیزر درمانی به خوبی درد این نقاط را برطرف می سازد. لیزرهای کم توان از طریق افزایش تولید ATP، افزایش آستانه درد، کاهش آزادی هیستامین، استیل کولین و برادی کینین، افزایش سطح بتاآندرفین ها در نخاع و … سبب کاهش درد در فرد آسیب دیده می گردند.

 درمان با لیزر باید به طور منظم و به شکل 1 الی 2 بار در روز و یا طبق نظر پزشک صورت پذیرد. بررسی ها نشان داده اند ورزشکاران آسیب دیده ای که تحت درمان با لیزرهای کم توان قرار   گرفته اند بسیار زودتر از آن هایی که فقط فیزیوتراپی انجام داده اند، به ادامه فعالیت ورزشی خود باز می گردند. از طرفی، تحقیقات دیگر بیانگر این مطلب است که در این ورزشکاران، میزان آسیب مجدد نیز به طور واضحی کمتر بوده و این مساله نشانگر آن است که لیزر تنها به از بین بردن علایم کمک نمی کند بلکه سبب رفع آسیب اصلی نیز می گردد .

نکته قابل ذکر دیگر آن است که لیزر درمانی بر روی ضایعاتی که نیاز به جراحی دارند نیز اثر مثبت می گذارد و درصد پاسخ دهی عمل جراحی در ورزشکار را بالا می برد.

لیزر درمانی هم به صورت درمان منفرد و هم به شکل درمان تکمیلی همراه با سایر روش های درمانی قابل استفاده است.   

25 –  فتودینامیک تراپی چیست؟

   فتودینامیک تراپی(PDT) روشی است مورد تایید FDA که در آن به کمک لیزر، بیماران سرطانی مورد مداوا قرار می گیرند. در این روش از یک داروی حساس به نور که در معرفی نور لیزر فعال می شود، استفاده می گردد و در نتیجه، سلول های سرطانی و نسج مورد هدف با ایجاد رادیکال آزاد اکسیژن، تخریب می گردد.  

   فتودینامیک تراپی به مانند جراحی یا رادیوتراپی می تواند در درمان بعضی از سرطان ها و یا ضایعات پیش سرطانی به کار رود ولی مطالعات و تجربیات بر آن است که بر کانسرهای زیر موثرتر عمل می نماید:

1- کانسر ریه 2- سرطان های دستگاه گوارش مانند کانسر کولون و مری   3- کانسر مثانه

  4- تومورهای مغزی، سر و گردن و سارکوم کاپوزی  5- کانسر پستان

26 -امتیازات  PDT  نسبت به سایر روش های درمانی موثر بر سرطان چیست؟

1- سریع عمل کرده و نسج هدف را بهتر تحت تاثیر قرار می دهد.

2- نسبت به عمل جراحی، خاصیت تهاجمی کمتری دارد .

3- اسکار ناشی از آن، اغلب کمتر است .

4- در PDT  عوارض آزاردهنده شیمی درمانی یا رادیوتراپی مانند ریزش مو، توکسیسیتی کلیوی و قلبی، اختلالات پوستی، خونریزی های رحمی، شوک و غیره وجود ندارد .

27 -عوارض فتو دینامیک تراپی چیست؟

1- عوارض اتاق عمل: بالا رفتن درجه حرارت بدن، سفتی عضلات، سردرد، تهوع و استفراغ،  اسهال، درد در محل تومور و …، که این عوارض زودگذر بوده و یا به آسانی با دارو قابل کنترل است.

2- عوارض بعد از اتاق عمل: در 8-4 ساعت اول شامل قرمزی، تورم مختصر، خارش، طاول، زخم و نکروز و تشدید بعضی از بیماری های زمینه ای  و نهفته مانند لوپوس اریتماتو.

28- اثرات درمانی لیزر ترمیمی در  کلوئید چگونه است؟

   کلوئید یک اسکار پیشرفته است که مکانیسم ایجاد آن تولید بیش از حد کلاژن بوده و از نظر اندازه و رنگ با اسکار طبیعی متفاوت می باشد. بنابراین پایه درمان، مهار تولید فیبرهای کلاژن بوده که بدین منظوردرلیزرتراپی از دوزهای بالای نور قرمز و مادون قرمز استفاده می گردد و بعد از آن که کلوئید مسطح،  کم رنگ و بدون خارش شد، می توان دوز تابش را به منظور اثر تحریکی و بازسازی بافت تا 50% کاهش داد. کلوئید را می توان با استفاده از لیزرهایی همچون PDL وKTP نیز رفع ودرمان نمود.

29 – کاربرد درمانی لیزر در واریس چیست؟

   واریس شایعترین اختلال عروقی در انسان است که در خانم ها بیشتر دیده می شود و شیوع آن در بالغین، با افزایش سن زیاد می گردد. در ضمن با عواملی چون تعداد زایمان، جثه بیمار، منطقه جغرافیایی افراد و رژیم های تغذیه ای در ارتباط است. اتیولوژی آن ناشناخته است ولی برخی مطالعات آن رابه ضعف دریچه ای اولیه و یا به ضعف جدار ورید که نهایتا” باعث نارسایی دریچه ای می گردد نسبت می دهند. واریس معمولا” در زیر زانو و در شاخه های ورید صافن بزرگ دیده می شود که  بهترین روش ارزیابی آن استفاده از اولتراسوند داپلر می باشد. 

• ·        علائم و نشانه های واریس وریدی شامل:

 1- کوفتگی و خستگی پا به خصوص در پایان روز و یا بعد از ایستادن به مدت طولانی که با بالاتر بردن پاها از سطح قلب بهبود می یابند.

2- ادم گوده گذار که  به خوبی توسط جوراب کشی کنترل می شود.

3- خارش و یا تغییر در رنگ مچ پا و احتمال زخم شدن آن ها.

4- درد شدید و ناگهانی و سفت شدن برآمدگی های واریسی به علت لخته شدن خون داخل وریدی

که در این حالت احتمال بروز آمبولی ریه وجود دارد.

• ·        انوع تظاهر بالینی و نوع درمان:

وریدهای مویرگی یا تلانژکتازی و تار عنکبوتی: درمان توسط لیزر

 واریکوزیته های خفیف: درمان به وسیله  اسکلروتراپی

واریکوزیته های شدید و نارسایی ورید صافن: درمان به وسیله  لیزر داخل وریدی

زخم واریسی و درگیری ورید عمقی: درمان به وسیله لیزر داخل وریدی

 
30 – جراحی لیزری چگونه است؟ 

   نور لیزر با ویژگی های منحصربه فرد خود باعث شده تا مهارت پزشکان در جراحی های مختلف چند برابر شود. مزایای جراحی با لیزر عبارتند از برش دقیق و ظریف، سرعت بالا، عمل جراحی بدون خونریزی و عفونت، بهبود سریع تر و ترمیم زیباتر زخم.

 از لیزر می توان در جراحی های مختلفی استفاده کرد مانند:

جراحی پوست، خال، زگیل، تومورهای خوش خیم و بدخیم، کلوئید و …

جراحی عروق مانند واریس، همانژیوم و ضایعات عروقی 

جراحی گوش و حلق و بینی مانند پولیپ بینی، تومورهای حنجره، تنگی های حلق و  درمان  خرخر

جراحی گوارش مانند پولیپ روده، تنگی های مری، تومورهای کولورکتال،  هموروئید و …

جراحی مجاری ادراری مانند پروستات، تومورهای مثانه، تنگی مجرا و …

 31- لیزر مخصوص از بین بردن موهای زائد چیست؟ 

   اشعه لیزر توسط رنگدانه های فولیکول مو (ملانین) و یا هموگولوبین جذب و موجب تخریب فولیکول های مو و ضایعات عروقی می گردد و به بافت های اطراف صدمه ای وارد نمی کند.  درمان با دستگاه های لیزر رفع موهای زائد مانند NDYAG ، ALEXANDRITE وIPL باعث کاهش دائمی موهای زائد و ناخواسته پوست می شوند،لیکن عوامل متعددی در نتیجه درمان موثر می باشند. به همین جهت تعداد دفعات درمان از 3 تا 8 بار متغیر می باشد. به دلیل آن که موهای تیره قدرت جذب انرژی بیشتری دارند سریع تر درمان می شوند و موهای تیره و خشن بهترین پاسخ درمانی را دارا خواهند بود.

32-    میکرودرم  Microderm abrassion  چیست؟

     میکرودرم یا لایه برداری ظریف پوست یک عمل غیر تهاجمی برای صاف کردن سطح پوست بوده که در این روش توده ای از کریستال های استریل بسیار ظریف به شکل کنترل شده توسط فشار هوا به پوست برخورد کرده و  باعث کنده شدن لایه بیرونی سطح پوست می شود. این عمل منجر به تحریک ساخت سلول های سطحی پوست شده، در نتیجه لایه های پوستی سالم  و محکم تر ایجاد شده،  پوست منطقه مورد نظر  صاف، شفاف و در ظاهر جوان تر خواهد شد.

زمان هر جلسه بسته به نوع و شرایط پوست فرد متفاوت می باشد. معمولا” لازم است جلسات درمانی چند نوبت تکرار شود. این روش شیوه مطمئن، کم هزینه، بدون درد و  بی خطر برای انواع پوست است.

برای چین و چروک های ظریف، کومدون های سرسیاه و سرسفید، لکه های رنگی پوست، جای جوش و کاهش اسکار پوست قابل استفاده است.

 

33- درمان ضایعات عروقی با لیزر چگونه است؟

به دو بخش تومورها و مالفورماسیون های عروقی تقسیم می شوند:

نئوپلاسم های خوش خیم عروقی از کانال های عروقی که توسط سلول های آندوتیال منظمی مفروش شده اند تشکیل می گردند مانند همانژیوم ها. تومورهای بدخیم دارای کانال های عروقی کمتری هستند و فقط از چند کانال ناقص تشکیل شده اند مانند همانژیوسارکوما.

·    نئوپلاسم های خوش خیم عروقی:

همانژیوم: ضایعات خوش خیمی هستند که حدود 7% از کلیه تومورهای خوش خیم را تشکیل    می دهند که به انواع زیر است:

1- همانژیوم مویرگی: معمولا” در پوست و غشاهای مخاطی به وجود می آیند قطر این تومورها از 1 میلی متر تا چندین سانتی متر است.

2- همانژیوم توت فرنگی شکل: از موقع تولد وجود دارند به سرعت در عرض چند ماه رشد کرده و سپس در سن 1 تا 3 سالگی اندازه آن ها رو به کاهش می گذارد و در 80% موارد تا سن 5 سالگی به کلی ناپدید می گردند.

3- همانژیوم غاری: از کانال های عروقی غار مانند و بزرگی تشکیل شده اند و ضایعاتی فاقد کپسول را به وجود می آورند که قطر آن ها به طور معمول از 1 تا 2 سانتی متر متغیر است می توانند علاوه بر مخاط در کبد، مغز و سایر اغشاء نیز به وجود آیند.

• ·        اکتازی عروقی (تلانژکتازی):

تجمع بارزی از مویرگ ها، ونول ها یا آرتریول ها در پوست یا غشاهای مخاطی بوده که می توانند مادرزادی یا اکتسابی باشند.

نوعی از تلانژکتازی که رنگ شرابی دارد (port-wine stain) از ابتدای تولد موجود است و همراه با رشد کودک به تدریج بزرگ تر می شود و موجب ضخیم شدن پوست مبتلا می گردد.

تلانژکتازی عنکبوتی (spider telangiectasia) متشکل از آرتویول های کوچک زیر جلدی است که به صورت شعاعی یه دور یک مرکز قرار گرفته اند و اغلب ضربان دار هستند. این ضایعات به طور تیپیک در نیمه فوقانی بدن و در شرایط افزایش استروژن نظیر حاملگی و سیروز به وجود می آیند.

انواع ضایعات عروقی به وسیله لیزر قابل درمان هستند که نمونه هایی از آن به شرح زیر است:

 

1-  لیزر 532 nm NdyaG

2- 532 nm  KTP

3- 578 nm copper vapor

4- 585 nm Flash lamp-pumed pulsed dye

34 –     اثر لیزر  برروی سلولیت و تجمع موضعی چربی چگونه است؟

سلولیت: آنژیوپاتی ناشی از آسیب مویرگ ها و سیستم وریدی گردش خون و لنف می باشد. این آسیب بافتی در زیر پوست حاصل شده و منجر به پاسخ غیر عادی فیبروبلاست ها و سلول های رتیکولوآندوتلیل گشته و باعث افزایش تجمع چربی در سلول های چربی می شود.

پاسخ بافت همبند به صورت تشکیل ندول های کوچک و بزرگ است که خود، گردش لنفاوی را بیشتر مختل می کند و در نتیجه فیبروز بینابینی به صورت شبکه ای تشکیل می شود. تظاهرات خارجی این تغییرات بر روی پوست از لحاظ  ظاهری مثل پوست پرتقال و تشکیل رگ های غیر عادی و تلانژکتازی می باشد. این تجع غیر عادی چربی به رژیم غذایی پاسخ نداده و با رژیم گرفتن از بین نمی رود. سلولیت ها بر اساس تظاهر بالینی به 3 دسته سلولیت سخت، نرم و ادماتو تقسیم می شوند.  

از راه های برطرف کردن سلولیت می توان به جراحی  لیپوساکشن و استفاده از درمان های رادیوفرکانسی اشاره نمود. لیزردرمانی با افزایش گردش خون بافتی، افزایش دو برابری درناژ لنفاوی و کاهش چسبندگی ها و التهاب بافتی باعث کاهش تورم بافتی و تخلیه بیشتر مایعات زیر جلدی و در نتیجه کاهش سایز می شود. لیزردرمانی از جنبه دیگر با تأثیر روی فیبروبلاست ها و فعال کردن  فیبرینولیز و الاستیناز  باعث نرم شدن بافت و از بین رفتن توده های کوچک و بزرگ می شود. خروج چربی از سلول های چرب سریع تر صورت گرفته و برداشت این ذخایر در اثر افزایش خون بافتی همراه با رژیم غذایی، امکان پذیر می شود. با تابش های متعدد طی جلسات پی در پی، کاهش سایز و التهاب در این بافت ها مشاهده شده  و افزایش ساخت کلاژن پوستی مانع شل شدن و افتادگی پوست می گردد.

در زمانی که همراه سلولیت، استریا نیز وجود داشته باشد می توان با استفاده از لیزر که افزایش جریان خون مویرگی و بازسازی فیبرهای کلاژن را به دنبال دارد، این دو مشکل را توأم درمان نمود.